اداره علم سنجی

 معصومه فولادوندی در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به ارائه مدل دانشجومحور کوچینگ بالینی به‌عنوان نقشه‌راه‌ ۱۲‌ گام برای آموزش مبتنی بر شبیه‌سازی بیان کرد: در سال‌های اخیر، یکی از چالش‌های اصلی آموزش پرستاری در کشور، کمبود نیروی انسانی آموزشی و در نتیجه، محدود بودن فرصت بازخورد مؤثر به دانشجویان در محیط‌های مهارتی و بالینی است.

وی ادامه داد: این مسئله سبب می‌شود بسیاری از دانشجویان با وجود دانستن مفاهیم نظری، در اجرای عملی مهارت‌ها اعتمادبه‌نفس کافی نداشته باشند.

فولادوندی تصریح کرد: پژوهش «طراحی، اجرا و ارزیابی مدل کوچینگ بالینی دانشجومحور در درس مبانی پرستاری: ارتقای رهبری آموزشی و مدیریت یادگیری» دقیقاً در پاسخ به همین نیاز طراحی شد تا آموزش پرستاری از الگوی سنتی و استاد محور، به رویکردی پویا، بازخورد محور و دانشجومحور تغییر یابد.

 در این طرح، مدلی نوآورانه با عنوان کوچینگ بالینی دانشجومحور(SCCC) طراحی و اجرا شد که بر اساس آموزش مبتنی بر شبیه‌سازی و اصول یادگیری فعال بنا شده است.

او یادآور شد: این مدل نقش مدرس را از «آموزگار» به «کوچ آموزشی» تغییر می‌دهد؛ فردی که در کنار دانشجو می‌ایستد، مسیر یادگیری او را تسهیل می‌کند و با بازخورد فوری و هدفمند، زمینهٔ رشد حرفه‌ای‌اش را فراهم می‌سازد.

وی ادامه داد: مدل SCCC در قالب دوازده گام عملیاتی تدوین شده است که از تعیین اهداف یادگیری و آماده‌سازی کوچ‌ها آغاز می‌شود و تا طراحی جلسات ساختاریافته، ارزیابی کیفیت بازخورد، تضمین ایمنی آموزشی و برنامه‌ریزی برای پایداری مدل ادامه می‌یابد. این گام‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که هر مدرس یا مرکز آموزشی بتواند آن‌ها را متناسب با شرایط خود به کار گیرد و اجرا کند.

استادیار دانشگاه علوم پزشکی لرستان خاطرنشان کرد: نتایج اجرای مدل نشان داد که این رویکرد باعث افزایش مشارکت فعال دانشجویان، ارتقای صلاحیت بالینی، رشد خودکارآمدی، و تقویت تفکر بازتابی و مسئولیت‌پذیری حرفه‌ای می‌شود. همچنین کوچ‌ها در جریان اجرای مدل، مهارت‌های رهبری آموزشی و مدیریت یادگیری خود را بهبود دادند و توانستند نقش مؤثرتری در تسهیل یادگیری ایفا کنند.

وی افزود: یکی از مهم‌ترین دستاوردهای این پژوهش، تدوین یک بسته آموزشی جامع بر پایهٔ مدل SCCC است. این بسته شامل راهنمای اجرایی برای مدرسان، چک‌لیست‌های استاندارد، ابزارهای ارزیابی بازخورد، و نمونه سناریوهای آموزشی است تا دانشگاه‌ها و دانشکده‌های پرستاری بتوانند این مدل را به‌صورت عملی در برنامه‌های خود اجرا کنند.

به گفتهٔ پژوهشگر اصلی طرح، کوچینگ دانشجومحور به دانشگاه‌ها کمک می‌کند تا با استفادهٔ مؤثر از منابع انسانی موجود، فرصت‌های یادگیری غنی‌تر و عمیق‌تری برای دانشجویان فراهم کنند. در این رویکرد، هر دانشجو نه‌تنها مهارت فنی را می‌آموزد، بلکه یاد می‌گیرد چگونه یاد بگیرد، عملکرد خود را ارزیابی کند و مسیر رشد حرفه‌ای‌اش را به‌صورت خودرهبری‌شونده ادامه دهد.

فولادوندی گفت: بدین ترتیب، مدل SCCC می‌تواند به‌عنوان الگویی بومی و اجرایی برای تحول آموزش بالینی در پرستاری و سایر رشته‌های علوم پزشکی مورد استفاده قرار گیرد؛ مدلی که یادگیری را از «انتقال اطلاعات» به «پرورش توانمندی» تبدیل می‌کند.